Leita ķ fréttum mbl.is

Ķ nįvist alkóhólista. Reynslusaga

Sad-520x248Hugsa oft til Stockhólms og ęsku minnar žar.  Minniš er gloppótt en margt hlżtur aš hafa gerst žessi fyrstu 12 įr mķn ķ Svķžjóš.

Kom ķ heiminn ķ mišbę höfušborgar Svķžjóšar rétt hjį hverfinu hennar ömmu.  Ég er sęnskur ķ ešli mķnu eitthvaš Stockhólmskt ķ mér sem ekki fer.

Viš geršum vissulega stutta millilendingu ķ žekktum sķldarbę į Ķslandi į žessum tķma.  Komum frį Stockhólmi žrjś og bróšir minn fęddist žar en žaš var  millilending į feršalagi sem ętlar engan endi aš taka.

Bjuggum eftir Siglufjaršardvölina fyrstu įrin į žremur stöšum śti žar til gefist var upp og flutt til Ķslands.  En žaš tók mörg įr og kostaši margar andvökunętur hjį öllum žar til Ķslandsferš var eina leišin śt śr vandręšunum.

Žarna mótašist ég sem einstaklingur. Lokašist,  jį eiginlega er žaš oršiš sem nota mį um mig sem barn įn žess sem ég sé nśna nokkurra einustu tilfinninga.  Aš vęnta einskis var leišin til aš lifa lķfiš af.  Gjördeyfšur mį segja aš ég hafi veriš fram yfir fermingu ķ höfušborg noršurlands Akureyri.

Bollur, mjólk og sumarbśšir, mjśkt malbik og garšśšar, leikir śtķ skóginum, snjókast inn um gluggann mikiš meira er ekki ķ minningu minni um žessi įr ķ Stockhólmi. Afgangurinn er lķf ķ ótta, alltaf aš passa mig og ašra, slökkt į minnishlutanum, stöšug įbyrgš į mömmu, og strįkunum, lesa ķ hugsanir og reyna aš fyrirbyggjavandręši.  Sķfelld streita įn nokkurrar hvķldar er yfiržyrmandi upplifun mķn af žessum įrum.

Ętla ekki aš reyna aš muna eftir neinu sérstöku.  Žaš voru örugglega jól, pįskar og afmęli en ég er eins og auš blašsķša žegar žetta er rętt. Veit samt ekki hvernig mér lķšur meš žetta?  Undarlegur tómleiki er žarna, stór hluti lķfs mķns er tżndur og ég veit ekki hvort žetta kemur aftur.

Ég man atvik žar sem pabbi var fullur og meš hįvaša.  Mamma varš aš fara og sagši aš pabbi léti yngri bręšur mķna ķ friši en viš yršum aš fara.  Svo viš gengum śt ķ nįttmyrkriš til nįgranna aš sofa eina og eina nótt. Ég hlustaši į allt og var meš ķ allri įbyrgš og allri angist sem fylgdi žessum flótta frį manni sem ég vissi aldrei hvaš myndi gera nęst.

Ég var mašurinn ķ hśsinu. Ég bar įbyrgš į aš hinum liši vel og vęru örugg. Ég upplifši alltaf  tómleika “ekki neitt” aldrei vonbrigši, lifši bara engin von bara aš ég ętti aš gera žetta augnablik gott og vera ķ lagi fyrir hin.  Get séš žaš ķ dag aš ég var frystur og ķ hjśpi frį fęšingu og fram undir fimmtugsaldur.

Haršur skrįpur myndašist ķ kringum mig į fyrstu įrum ęvi minnar ekkert fór frį mér og ekkert mįtti komast inn fyrir og rugla mig.

Ég var ķ fimm įr ķ skóla žarna en man ekki einn skóladag! Segi alveg satt ég man ekkert! Ķ raun skelfilegt en allt er žurrkaš śt og tómiš eitt eftir.

Ég vakti oft sem barn til aš fylgjast meš hvort pabbi kęmi fullur heim.  Žorši ekki aš sofna fyrr en ég vissi hvernig įstandiš vęri. Bręšur mķnir sofnušu en ég lį vakandi og hlustaši.  Vissi aš mamma sat vakandi ķ eldhśsinu og beiš eins og ég. Pabbi var farinn aš drekka flesta daga vikunnar og missa vinnu vegna drykkjunnar.  En žaš var eins og žaš skipti engu mįli hann gat engu breytt žrįtt fyrir stöšug loforš um annaš.  Svo kom aš žvķ aš hann missti vinnuna og viš uršum aš flytja ķ litla tveggja herbergja stśdķóķbśš ķ kjallara ķ nęsta hverfi.  Viš gįtum sem betur fer gengiš ķ sama skóla žetta var ašeins hinum megin viš hann.

Žarna var mamma farin aš fara aš heiman nokkuš oft vegna ólįta og drykkju pabba og ég var oftast meš į hlaupunum.  Žeir yngri sofandi heima!  Peninga vantaši oft fyrir mat og ég var aš selja flöskur og vinkona mömmu lįnaši lķka peninga.  Vinnan samdi svo viš mömmu aš hśn fékk launin til sķn en pabbi fékk bara lķtinn hluta eftir žetta. En žaš var aušvitaš ekki nóg!  Allt öryggi var fariš og öllum leiš illa.  Allar ašstęšur voru hörmulegar og engin kom lengur til okkar nema einn bróšir mömmu sem leit af og til viš.  Fjölskyldan einangrašist vegna alkóhólķsmans og žrįtt fyrir vilja margra til aš hjįlpa dugar ekkert ef alkóhólistinn vill ekkert gera.  Man eftir ofsaskapi pabba algjöru stjórnleysi, öskur og hótanir og verst var žegar hann otaši hnķfi aš okkur.  Upplifši hann gešveikan žekkti hann ekki og varš ofsahręddur og veit aš ķ žessu öllu var minniš mitt žurrkaš śt.  Annars hefši ég ekki lifaš af įlagiš sem var ķ kringum žetta.

Žarna skapaši ég žessi ofurįbyrgš, žörfina fyrir aš alltaf standa mig, alltaf skilja og vera skilningsrķkur, missti um leiš alla trś į mig enda alltaf skammašur og kallašur aumingi af pabba žegar žetta gekk į.

Į fulloršins įrum mķnum upplifi ég sterka žörf fyrir aš alltaf gera eitthvaš svo fólki lķki viš mig.  Aš ég sé einskis virši eins og ég er.  Einangrašist mikiš žrįtt fyrir vinnu og annaš.  Var einn innra meš mér – einmanna. Hef ekki kunnaš į fulloršins samskipti į jafningjagrunni.  Žaš var ķ lagi ķ vinnunni ég varš yfirmašur hafši hlutverk og stóš mig vel.  Kunni aš taka įbyrgš og vera duglegur og samviskusamur. Ķ félagslķfinu var ég hękja į mķnum fyrrverandi sem sį um aš bjóša fólki og aš viš fęrum śt.

En ég ķ sjįlfum mér var einskisvirši og ekki žess virši aš elska.  Fann stöšugt fyrir meira tilgangsleysi og įtti erfišara meš aš sinna vinnu og hitta fólk.  Notaši einu ašferšina sem ég kunni og frysti mig og leyfši engum aš nįlgast eša vita hvernig mig leiš į bakviš grķmuna sterku.

Į endanum skildi ég og einangrašist meir og meir. Fór śt į kaffihśs žar sem ég kunni hlutverkiš, var ķ vinnuhlutverkinu en svo var ég bśinn į žvķ og lokaši mig af og sagši oftast “sófinn er besti vinur minn” lķfiš var bśiš eftir kl. fjögur į daginn.

En ég fann aftur lķf til aš lifa žegar ég fór aš skoša mešvirkni mķna og vinna ķ 12. spora samtökum sem fjalla um žessi mįl. Žaš er lķf eftir mešvirkni.  Žaš hefur ekki veriš og er enn ekki aušvelt aš breyta gamla mynstrinu mķnu og allri lęršri hegšun śr ęsku.  Ég er enn aš bregšast viš samkvęmt višbrögšum sem ég lęrši sem barn en ég er mešvitašur um žaš og reyni aš endurtaka ekki hlutina heldur lęra af žeim og fara nżja leiš.  Lķfiš er betra žaš er aušveldara en stundum staldra ég viš og finn hik viš žessa nżju upplifun mķna af lķfinu. Žetta er flest svo nżtt og öšruvķsi en smįtt og smįtt er mér aš takast aš breyta hlutunum einum ķ einu einn dag ķ einu.

Žaš er erfitt aš leyfa žeim sem mér žykir vęnt um aš takast sjįlf į viš sitt lķf.  Ég hef oft viljaš vera meš puttann ķ žvķ. En hver og einn veršur sjįlfur aš finna sjįlfan sig engin getur gert žaš fyrir hann.  Žaš er ég aš lęra og oft er ég hissa žegar ég stend frammi fyrir nżjum atvikum ķ lķfi mķnu.   Ķ fyrstu hręšist ég žessa hluti, staši eša fólk en veit aš meš žvķ aš stķga inn ķ óttann mun ég upplifa lķfsfyllingu og gęši sem eru engu öšru lķk.


Reynslusaga konu

Reynslusaga-520x248Ég ólst upp į mjög alkóhólķsku heimili žar sem bįšir foreldrar voru virkir alkóhólistar. Neyslumynstur žeirra var ólķkt en žaš breytti ekki žeirri stašreynd aš heimilislķfiš var mjög mešvirkt/vanvirkt.

Ég man ekki mikiš śr barnęsku minni, helst eitthvaš sem tengist ljósmyndum og svo einstaka atvik héšan og žašan. Sem barn fannst mér ég alveg óskaplega ljót og strįkaleg, var alltaf klippt ķ svokallašan drengjakoll, ekki bętti žaš śr aš mér žótti ég strįkaleg ķ śtliti heldur fannst mér ég lķka heita strįkalegu nafni. Ég įtti fįa vini og var alltaf ķ mikilli barįttu viš hinar vinkonur vinkvenna minna aš vera į undan žeim eša hafa upp į eitthvaš spennandi aš bjóša žvķ ég upplifši ekki aš ég, ein og sér, vęri nóg til aš žęr vildu leika viš mig.

Ég vil taka žaš skżrt fram ķ žessari frįsögn minni aš ég elska foreldra mķna óskaplega heitt og virši žau aš fullu leiti. Žau bśa yfir óskaplega mörgum kostum og eru ķ heildina yndislegar manneskjur. Ég trśi žvķ ķ einlęgni aš žau hafi gert sitt besta ķ uppeldi mķnu mišaš viš ašstęšur og žį žekkingu sem žau bjuggu viš į žessum tķma.

Fjölskyldan mķn var ósköp venjuleg millistéttarfjölskylda, foreldrar og žrjś börn. Mamma stjórnaši heimilinu af mikilli röggsemi en kannski örlķtiš of mikilli įkvešni og heraga į stöku staš. Pabbi var žessi tżpķski ķslenski karlmašur, vinnusamur og duglegur en ekki mjög opinn į tilfinningar eša hrós, sem ég held aš žessari kynslóš, hafi fundist, vera bara fyrir mišaldra kellingar. Ég var mikil pabbastelpa og sóttist ķ aš vera nįlęgt honum į verkstęšinu, žar sem ég fékk alls kyns verkefni til aš spreyta mig į. Ég lagši mig fram viš aš lęra nöfnin į verkfęrunum og vélunum til aš sękjast eftir višurkenningu og einnig lagši ég mig mikiš fram viš aš vera sterk og dugleg. En hrósiš lét oft į sér standa, og kom yfirleitt ekki fyrr en hann var bśinn aš fį sér nešan ķ žvķ, žį mįtti ég eiga vona į aš hann segši eitthvaš fallegt viš mig. Einnig lagši ég mig mjög ung fram aš fį višurkenningu mömmu meš žvķ aš vera dugleg heima og hafa fķnt žegar hśn kęmi heim śr vinnu. Žaš tókst oftar aš fį hrós eša višurkenningu frį mömmu žar sem hśn er opnari tilfinningalega. Samt held ég aš žaš hafi bara veriš įlitiš į žessum įrum aš ef börnum vęri hrósaš um of yršu žau bara montin og leišinleg.

Ég var bara barnung žegar ég fór aš nota „trśšinn“ sem mķna grķmu, žaš var alveg sama hvaš gekk į heima og hvernig mér leiš, ég greip alltaf ķ trśšinn minn og hann hjįlpaši mér aš sjį lķfiš ķ skemmtilegu og spaugilegu ljósi. Žaš var alltaf stutt ķ grķn og glens og ég nįši fljótt aš tileinka mér aš snśa lķfinu og tilverunni upp ķ grķn. Eftir aš ég eltist fór ég aš skammast mķn fyrir trśšinn af žvķ mér fannst fólk ekki taka mig alvarlega, hélt alltaf aš ég vęri aš grķnast eša aš fólk fór aš ętlast til žess aš ég vęri alltaf meš sprell og kannski smį skemmtidagskrį. Ég sęttist fullkomlega viš trśšinn minn eftir aš hafa įttaš mig į žvķ meš aukinni sjįlfsvinnu aš trśšurinn hefur ķ raun og veru bjargaš lķfi mķnu, hann hefur gert žaš aš verkum aš ég hef įtt aušveldara meš aš höndla erfišleikana sem ég glķmdi viš sem barn.

Ég man eftir aš hafa upplifaš vanlķšan en gerši mér ekki grein fyrir af hverju hśn stafaši, ég gerši uppreisn ķ kringum fermingu og fór aš neita įfengis og tóbaks. Einnig fór ég snemma aš leita aš strįk til aš vera kandķdat ķ žessa „fullkomnu“ fjölskyldu sem mig hafši svo lengi dreymt um. Ég įtti tvö sambönd aš baki žegar ég hitti manninn ķ lķfi mķnu. Lķfiš var nęstum fullkomiš, fórum aš bśa, eignušumst barn, keyptum ķbśš, annaš barn o.s.frv. Žaš mį segja aš viš höfum įkvešiš aš taka hrašlestina ķ gegnum lķfiš svo mikiš gekk į aš finna hamingjuna, „réttu“ ķbśšina, fleiri börn. Žaš var ekki fyrr en nokkrum įrum seinna sem ég įttaši mig į žvķ aš žetta lķf var ekki eins fullkomiš og ég hélt.

Ég hafši fariš śt ķ lķfiš meš skakka mynd af hjónabandi og hann hafši einnig fengiš skakka mynd af samskiptum foreldra žrįtt fyrir aš žar hafi ekki veriš įfengisvandamįl, žį voru žar mjög mešvirkar/vanvirkar ašstęšur. Ég var žessi ofur stjórnsama eiginkona og hann lét oftast vel aš stjórn, žangaš til hann sprakk og fór aš leita ķ spilakassa. Veröld mķn hrundi og fullkomna fjölskyldan mķn reyndist einstakleg ófullkomin. Eftir aš hafa reynt ķ töluveršan tķma, vildi mašurinn minn skilnaš sem var mitt stęrsta įfall ķ lķfinu. Ég var harmi slegin og var sannfęrš um aš ég ętti aldrei eftir aš lķta glašan dag meir. Skilnašurinn var mér erfišur og tók langan tķma fyrir mig aš jafna mig tilfinningalega. Eftir į sé ég aš ég var bśin aš vera ķ mörg įr ķ žrįhyggjusambandi ,viš manninn minn, en sį žaš ekki fyrr en eftir į hversu sjśkt sambandiš okkar var oršiš og hversu mešvirk ég var. Eftir aš ég varš ein fór ég aš leita aš einhverjum til aš standa mér viš hliš žvķ ég var sannfęrš um aš ég gęti ekki gengiš ķ gegnum lķfiš ein. Žessar hugsanir, ef ég ętti kęrasta, ef ég vęri meš hęrri laun, ef ég žetta og hitt, žį vęri allt betra voru daglegt brauš hjį mér og ég var sannfęrš um aš ég yrši aš finna einhvern mann sem gęti gert mig hamingjusama.

Ég hafši einstakt lag į žessum tķma aš lašast aš mönnum sem įttu eitthvaš erfitt, žvķ žaš hlutverk kunni ég, žeir žurftu į mér aš halda. Žessi samskipti stóšu ekki lengi og voru ekki gefandi nema į annan veginn, ég var (og er) mjög óspör į aš gefa af mér og geri ekki miklar kröfur um aš fį eitthvaš til baka. Žaš lęrši ég ķ samskiptum mķnum viš elsku pabba minn aš žaš var betra aš fį hrós undir neikvęšum kringumstęšum en ekkert hrós. Žetta tķmabil ķ lķfi mķnu einkenndist af hverri höfnuninni į fętur annari, mér fannst ég ekki nógu góš alveg sama hvaš ég lagši mig mikiš fram ķ hlutverki mķnu. Ég var sannfęrš um aš ég vęri meš einhvern segul, į einhverja ręfla sem fęru illa meš konur og ég vissi ekki hvernig ég ętti aš losa mig viš žennan segul.

Ég var eiginlega ķ algjörum molum, bśin į sįl og lķkama, var sannfęrš um, aš ég vęri gešveik, klikkuš, leišinleg, ómöguleg og ég yrši bara aš sętta mig viš aš žaš vildi enginn konu eins og mig žegar ég var aš vafra į netinu og rakst į lista yfir žaš sem einkennir mešvirkni. Ég vissi aš ég vęri mešvirk en žar sem žaš var enginn fķkill ķ mķnu lķfi žį vissi ég ekki aš ég gęti „ennžį“ veriš mešvirk. Ég las žennan lista og brį heilmikiš žegar mér fannst eins og einhver hefši skrifaš žessi orš um mig. Ég fór ķ einkavištal hjį rįšgjafa Lausnarinnar og fannst eins og žaš opnušust dyr sem ég hafši aldrei séš įšur. Žaš var mikill léttir aš uppgötva aš ég vęri ekki sturluš, brjįluš eša eitthvaš žašan af verra. Ég įttaši mig į žvķ aš žaš sem ég hafši lęrt ķ ęsku voru röng skilaboš og ķ raun žyrfti aš forrita mig upp į nżtt. Žaš sem ég hef uppgötvaš og lęrt hjį Lausninni og ķ Coda er til dęmis: •Ég uppgötvaši aš žvķ aš ég kunni til dęmis ekki aš setja fólki mörk, ég sagši mjög oft jį įn žess aš vilja žaš kannski og įtti žaš svo til aš verša pirruš yfir žvķ aš ég yrši alltaf aš gera allt fyrir ašra en ašrir geršu aldrei neitt fyrir mig. Žetta į einnig viš um žį menn sem ég hitti og fannst hįlfgeršir drullusokkar, žetta eru örugglega upp til hópa įgętis nįungar en ég kunni bara ekki aš setja žeim mörk og segja „ég vil ekki aš žś komir svona fram viš mig“. •Ég uppgötvaši aš ég get og mį alveg bišja ašra um hjįlp eša ašstoš og einnig aš viškomandi getur kannski sagt nei. Žaš var eitthvaš sem ég žekkti ekki aš segja nei, ég hafši aldrei gert žaš.

Žaš var stórkostlegt skref žegar ég prufaši ķ fyrsta skipti aš segja nei og viškomandi sagši bara allt ķ lagi.

•Ég hef lęrt aš stjórnsemi og heragi er ekki vęnlegur til uppeldis og hef ég lęrt nżjar ašferšir viš uppeldi barnanna minna.

•Ég uppgötvaši aš žvķ aš žaš er mitt aš nęra mig og gera mig hamingjusama, ekki annarra.

•Ég žarf ekki aš gera eitthvaš fyrir fólk eša gefa žvķ eitthvaš til aš vera žess virši aš einhver vilji umgangast mig.

•Ég uppgötvaši aš ég mį gera mistök og reyni ef žaš gerist aš lęra af žeim og koma žį fram viš mig eins og ég myndi koma fram viš bestu vinkonu mķna ķ staš žess aš rķfa mig nišur fyrir aš vera ófullkomin og ómöguleg.

•Ég hef lęrt aš žakka fyrir allt žaš góša sem lķfiš hefur gefiš mér og upplifaš innihaldsrķkara lķf.

•Sķšast en alls ekki sķst uppgötvaši ég aš ég er bara alveg frįbęr aš svo mörgu leiti, hef svo marga góša kosti og hef bara alveg leyfi til aš taka plįss ķ žessu lķfi eins og ég er.

•Ķ raun er žetta bara brot af žvķ sem ég hef lęrt žvķ žaš gęti oršiš ansi langur listi.

Ég er ennžį mešvirk og verš žaš alla mķna ęvi en ķ dag hef fengiš verkfęri ķ hendurnar og lęrt aš nota žau til aš öšlast betri samskipti viš fólkiš ķ kringum mig. Ég hef Lausnina og Coda til aš fį leišbeiningar og ašstoš ef ég fer óvart śt ķ skurš og gleymi aš nota verkfęrin. Ég horfi björtum augum į framtķšina og hlakka til aš takast į viš lķfiš og žaš sem žaš hefur upp į aš bjóša. Ég er einnig žakklįt fyrir žęr žrautir sem ég hef žurft aš ganga ķ gegnum ķ lķfinu, žvķ žęr hafa gert mig aš žeirri manneskju sem ég er ķ dag.

Nįnari upplysingar um mešvirkni į www.lausnin.is


Hiš ķslenska mešvirka samfélag

Family 85
Umręšan um mešvirkni hefur veriš aš aukast ķ ķslensku samfélagi undanfarin misseri og helgast žaš aš mestu af žvķ hve mikil vakning er mešal fólks um mikilvęgi lķfsgęša.
 
Mešvirkni hefur veriš žekkt ķ umręšunni lengi og af mörgum ofnotaš og afbakaš. Flestir lķta svo į aš mešvirkni tengist ķ mestu alkóhólķskum fjölskyldum, ž.e.a.s. aš bśa meš fķkli en ķ raun er žar bara hluti af vandanum.
 
Mešvirkni veršur įvallt til ķ ęsku. Hśn veršur til viš langvarandi vanvirkar (óešlilegar) ašstęšur sem brjóta eša brengla sjįlfsmat barnsins. Žessar ašstęšur geta helgast af żmsu, s.s. alkóhólisma į heimili, ofbeldi, óžroska foreldra, mešvirkni og langveiki svo eitthvaš sé nefnt en oft er ekki um įberandi vandamįl aš strķša hjį uppeldisašilum heldur frekar kunnįttuleysi aš ręša. Mešvirkni veršur til žegar foreldrar leiša barn sitt inn ķ hįttarlag sem heftir eša breytir ešli žess aš einhverju leiti. Tilfinningar, žarfir og žrįr barnsins eru hindrašar, brotnar nišur eša ekki żtt undir žęr į ešlilegan hįtt. Sś vanvirkni sem veršur til ķ uppeldinu getur haft mjög afgerandi įhrif į einstaklinginn žegar hann eldist.
 
Mešvirkni er aš mķnu mati stęrsta heilbrigšisvandamįl ķslensks samfélags ķ dag. Viš sjįum mešvirkni allstašar ķ kring um okkur. Mešvirkni mį sjį žar sem fólk stendur ekki meš sjįlfu sér, er aš stjórnast ķ öšrum, žykist vita betur, leyfir öšrum ekki aš vera eins og žau eru o.s.frv. Žetta sjįum viš ķ pólitķkinni, į vinnustöšum, inn į heimili eša ķ samskiptum viš vini eša kunningja. Einnig sjįum viš stjórnsemi, tilętlunarsemi, yfirgang og hroka, baktal, ofbeldi og einelti allt er žetta mešvirkni ķ grunninn.
 
Fķknir samfélagsins eru ķ grunnin upprunnar śt frį mešvirkni. Mešvirkni, eša brotin sjįlfsviršing veldur sįrsauka, innri vanlķšan sem viš getum ešlilega ekki lifaš viš. Til žess aš lifa ekki statt og stöšugt ķ vanlķšaninni žį žurfum viš į flóttaleiš aš halda og žęr eru margar ķ boši ķ dag og žeim fer fjölgandi. Įfengis og vķmuefnafķkn žekkjum viš, kynlķfsfķkn, spilafķkn, įtraskanir, innkaupafķkn, fķkn ķ hreyfingu, sjónvarpsfķkn, tölvuleikjafķkn og sjįlfskašandi hegšun og sķšast en ekki sķst vinnufķkn. Fķknirnar eru leiš okkar til aš flżja sįrsaukann, vanlķšan, getuleysi, flżja žį erfišu stašreynd aš žaš er ekki allt ķ lagi hjį okkur. Óttinn viš sjįlfsskošun, óttinn viš aš skoša hvašan sįraukinn kemur eša aš leggja vinnu ķ hann, óttinn viš aš vita ekki hvaš gerist ef viš lögum lķf okkar er svo mikill aš viš žorum ekki aš hreyfa viš fortķšarvandanum. Žaš er aušveldara aš sigra heiminn heldur en sjįlfan sig er frasi sem segir allt sem segja žarf.
 
Įstęša žess aš ég segi aš mešvirkni sé stęrsta vandamįl ķslensks samfélagsins mį rökstyšja meš eftirfarandi hętti. Samfélagiš okkar er lķtiš og var ekki alls fyrir löngu tiltölulega einfalt ķ snišum. Foreldrar okkar eša afar og ömmur bjuggu ķ sveitasamfélagi žar sem karlmašurinn var höfuš heimilisins og konan įtti aš sjį um börnin, heimiliš og eldamennskuna. Konan įtti ekki jafnan tilverurétt į viš karlinn, hśn varš aš ašlaga sig aš žvķ hlutverki sem samfélagiš įkvaš fyrir hana, hśn įtti ekki möguleika į aš fylgja sķnum žörfum, löngunum og žrįm, hśn gat ekki veriš hśn sjįlf, hśn lęrši hlutverk, hśn varš mešvirk. Karlinn varš lķka aš ašlaga sig aš įkvešnu hlutverki, hann įtti aš sjį fyrir fjölskyldunni, annaš var skammarlegt, žaš var ekki til sišs fyrir karlmann aš tjį tilfinningar sķnar og ekki óalgengt aš hann įtti viš drykkjuvanda og eša var laus höndin. Karlinn hafši alls ekki tilfinningarlegt frelsi sem gerir hann einnig mešvirkan, ž.e.a.s. vanvirkan ķ tilfinningarlegum samskiptum. Hér er ég aš mįla algenga mynd en alls ekki algilda, žetta er gert til aš sżna ķ grunninn hvernig vanvirk hegšun veršur til. Og žaš sem vert er aš hafa ķ huga er aš mešvirkir einstaklingar ala af sér mešvirka einstaklinga, sem segir aš ķslenskt samfélag hefur fjöldaframleitt mešvirkla, ef svo mį aš orši komast.
 
Vandinn er vķštękur og mikiš af fólki śti ķ samfélaginu sem žjįist vegna hans og vert aš taka höndum saman. Žekkingin į mešvirkni hefur aukist til muna į sķšustu įratugum og eru Bandarķkjamenn žar fremstir ķ flokki. Rįšgjafi aš nafni Pķa Mellody er mjög virt ķ žessu mešvirkni umhverfi og leitum viš hjį Lausninni helst ķ hennar viskubrunn. Pia Mellody talar um fimm grunn einkenni sem öll börn hafa. Žau eru veršmęt, viškvęm, ófullkomin, óžroskuš, hįš/žurfandi. Žessa žętti er mikilvęgt aš nęra į réttan hįtt annars er hętt viš aš barniš upplifi óöryggi og brotiš sjįlfsmat.
 
Dęmi. Barniš er ķ ešli sķnu VIŠKVĘMT, žaš hefur žörf fyrir vernd foreldranna žar sem žaš hefur ekki markakerfi. Foreldrarnir sjį um aš vernda barniš og ķ virkum fjölskyldum fęr barniš višunandi žjįlfun ķ aš lęra aš setja mörk. Žaš er ķ ešli foreldra aš gera alltaf sitt besta og aš sjįlfsögšu leggjum viš okkur fram viš aš vernda barniš fyrir utanaškomandi įreiti. En yfirleitt er helstu vanvirknina aš finna ķ innsta hring fjölskyldunnar. Foreldrar ķ ójafnvęgi, ķ neyslu, stjórnsamir foreldrar eša markarlausir (eftirgefanlegir), žeir nį ekki aš kenna barninu aš setja ešlileg mörk. Barn sem upplifir ofbeldi foreldra sķn į milli, andlegt og eša lķkamlegt, barn sem jafnvel veršur sjįlft fyrir ofbeldi frį foreldrum eša systkinum mótar meš sér vanvirkt markarkerfi eša jafnvel er markarlaust. Slķkir einstaklingar geta annarsvegar oršiš ofurviškvęmir einstaklingar sem eiga mjög erfitt meš aš standa gangvart öšrum og hęttir oft til aš verša fyrir įreiti jafnvel einelti eša žeir setja utan um sig veggi, žar sem ekkert heggur į žeim, og hleypa engu aš sér. Bįšir žessir einstaklingar eiga ķ erfišleikum meš samskipti žegar kemur inn į fulloršinsįrin. Žetta er bara eitt dęmi um afleišingar vanvirkni į börn. Ķ starfi mķnu sem rįšgjafi sķšastlišin įr hef ég ķtrekaš rekiš mig į sama vandann hjį fólki sem hefur leitaš til Lausnarinnar. Allir eiga žaš sammerkt aš vermętamat žeirra į sjįlfu sér er ķ lamasessi. Ef žś verš metur ekki sjįlfan žig ešlilega, žį getur žś ekki kallaš eftir žvķ aš ašrir geri žaš. Žś setur žig nišur fyrir suma og ešli sķns vegna finnur žś einhverja sem žś upplifir žig betri en. Getuleysi ķ samskiptum getur veriš įberandi eša žį aš žś leggur allt kapp į aš ašrir sjįi aš allt sé ķ lagi hjį žér, heimili, börnin, fjölskyldan o.s.frv. Passar upp į žaš aš engum detti ķ hug aš žś įtt viš vandamįl aš strķša, sem er innra meš žér. (nįnari upplżsingar mį finna hjį rįšgjöfum Lausnarinnar)
 
Hér er ekki um fullnęgjandi yfirferš aš ręša heldur ašeins inngrip og mikilvęgt aš įtta sig į hversu vķštęk mešvirkni er og hversu alvarleg įhrif hśn hefur į lķf okkar. Ef žś įtt ķ erfišleikum meš samskipti viš ašra, fjölskyldu, vini maka, vinnufélaga, ef žér lķšur illa reglulega, ef žś ert ekki hamingjusöm manneskja, ef žś ert ķ sambandi eša samskiptum žar sem žś gefur afslįtt į žörfum žķnum, žrįm og löngunum, žį gętir žś vel įtt viš mešvirkni aš strķša og nokkuš ljóst aš ef žś breytir ekki neinu ķ žķnu lķfi, žį mun ekkert breytast. Hafšu samband, žś hefur engu aš tapa en gętir haft allt aš vinna.
 
Kjartan Pįlmason
Rįšgjafi Lausnarinnar

Ķ fyrsta skipti į Ķslandi

pld_picture_2.jpgNįmskeiš um sjįlfskaša meš Patrick De Chello Ph.D., LCSW, MSW, RPH.

Nįmskeišiš er sérsnišiš aš heilbrigšisstarfsfólki og öšrum mešferšarašilum sem starfa viš aš hjįlpa fólki sem strķšir viš sjįlfskaša og ašra sjįlfskašandi hegšun. Verš ašeins 12.000 kr. fyrir heilsdagsnįmskeiš meš kaffi og hįdegismat.Žįtttaka gefur einingar bęši hjį IC&RC og NAADAC..

Patrick DeChello Ph.D., LCSW, MSW, RPH er alžjóšlega višurkenndur klķnķskur félagsrįšgjafi, klķnķskur sįlfręšingur, dįleišari og sérfręšingur ķ mešferšum vķmuefnafķknar. DeChello hefur yfir 30 įra starfsreynslu į žessum svišum og er hann mjög virtur um allan heim.

Patrick er höfundur 28 bóka og fjölda greina į sviši gešheilbrigšismįla og vķmuefnavandans. Bękur hans og fyrirlestrar eru žekkt fyrir skżra en hśmorķska framsetningu en ķ senn er framsetningin raunhęf, hnitmišuš og mjög fręšandi.

Lęršu um ešli sjįlfskaša, tilgang, orsök og mögulegar mešferšir Sjįlf-skaši er oft kallašur Anorexia nśtķmans, hin žögla farsótt. Sjįlf-skaši er fķkn og alls ekki sķšur įvanabindandi en lyf sem eru misnotuš! Sjįlf-skaši hefur svipuš įhrif į heilann į sekśndum sem tekur vikur eša mįnuši aš gera meš lyfjum. Öfugt viš žaš sem almennt er tališ žį er sjįlf-skaši tilraun til aš koma ķ veg fyrir sjįlfsvķg meš žvķ aš nį aftur einbeitingu ķ gegnum sįrsauka. Sįrsaukinn er leiš til aš takast į viš yfiržyrmandi tilfinningar ķ žeirri višleitni aš halda sér į lķfi. Flestir mešferšarašilar hafa lķtinn eša engan skilning į undirliggjandi virkni, orsök og tilgangi mešferšar viš žessari hegšun. Ķ raun mistślka mešferšarašilar oft žessa hegšun og grķpa til sjśkrahśss innlagna.

Tilgangur žessa nįmskeišs er aš veita skilvirkar upplżsingar um ešli, tilgang, orsök og mešferšir viš sjįlfskaša. Mešferšarašilar munu einnig lęra góšar ašferšir ķ samskiptum viš fjölskyldur žeirra sem skaša sjįlfa sig. Nįmskeišiš er byggt į rannsóknum og upplżsingum sem koma fram ķ nżjustu bók DeChello, “Understanding Self-Injury.”

 

Markmiš rįšstefnunnar:

1.Žįtttakendur munu geta greint į milli sjįlf-skašandi hegšunar og sjįlfsvķgs hegšunar. 2.Žįtttakendur lęra aš sjį og greina undirlyggjandi atferli sem stušlar aš sjįlf-skašandi hegšun einstaklinga.
3.Žįtttakendur lęra aš greina į milli sjįlfs afskręmingar og sjįlfs-skaša.
4.Žįtttakendur lęra aš žekkja įhęttu žęttina sem aušveldar mešferšarašilum aš vinna meš žessa einstaklinga.
5.Žįtttakendur skoša orsök og įhrif misnotkunnar, sifjaspella, og skašlegs umhverfs į žį sem eru virkir ķ sjįlf-skaša.
6.Žįtttakendur munu kynnast įvanabindandi ešli sjįlfs-skaša sem flóttaleiš/fķkn og hlutverki taugabošefna į sjįlf-skašandi hegšun.
7.Žįtttakendur munu verša mešvitašir um almennar mešferšir sem notašar eru viš sjįlf-skašandi hegšun.
8.Žįtttakendur öšlast skilning į žvķ hvernig best er aš vinna meš fjölskyldur og vini žeirra sem sjįlf-skaša.
9.Mešferšarašilar munu lęra aš žekkja alžjóšlegar upplżsingaveitur fyrir mešferšarašila, fjölskyldur og žį sem stunda sjįlf-skaša.
10.Žįtttakendur fręšast um leišir til aš leišbeina skjólstęšingum viš aš finna mešferšarašila meš reynslu ķ mešferšum fyrir sjįlf-skaša.
11.Žįtttakendur lęra aš nota žaš sem žeir lęra į nįmskeišinu ķ raunverulegum ašstęšum. 12.Žįtttakendur lęra aš nżta forvarnir til aš hindra fall skjólstęšinga meš sjįlfskašandi hegšun.

 

Nįnari upplżsingar um Patrick DeChello:  

Dr. DeChello er stofnandi og einn ašaleigandi D & S Associates, sem bżšur uppį alžjóšlega žjįlfun og er rįšgefandi fyrirtęki sem žjónar gešheilbrigšissvišinu og žeim er vinna aš vķmuefnamešferšum. Hann hefur unniš meš mörgum hįskólum žar į mešal lękna, hjśkrunar og faraldsfręši sviši Yale University, New Hampshire College, félags og mannfręšideild Springfield College, Fordham University, University of Connecticut og fleiri. Žaš er mikiš leitaš til hans vegna séržekkingar hans og reynslu ķ klķnķsku eftirliti, lyfjafręši, sjįlfsvķgum, sjįlfskašandi hegšun, vķmuefnafķkn, heimilisofbeldi og faglegri vinnu og stjórnun sjśkrahśsa.
Hann hefur veriš rįšgefandi fyrir žónokkrar rķkisstjórnir žar į mešal Breska žingiš, rķkisstjórn Kanada og fleiri. DeChello hefur jafnframt unniš fyrir stórfyrirtęki, sjśkrahśs, skóla, tryggingafélög og ašrar rķkisstofnanir um öll Bandarķkin, Kanada og Evrópu. Hann er mjög virtur alžjóšlega og fengiš mikla umfjöllun ķ fjölmišlum.

Hér mį finna bękur hans http://www.dandsassociates.net/ Ašstandendur rįšstefnunnar į Ķslandi eru Lausnin, Félag ķslenskra forvarna og vķmuefnarįšgjafa, og Félag ķslenskra uppeldis og mešferšarśrręša.

 

Skrįning "HÉR"

Ašstandendur fyrirlestursins į Ķslandi eru:

Lausnin, barįttusamtök gegn mešvirkni.

Félag ķslenskra forvarna og vķmuefnarįšgjafa
http://fifv.is/

Félag ķslenskra uppeldis og mešferšarśrręša. http://fium.is 


Rotnandi sišferši eša sišblinda?

Allnokkur umręša hefur undanfariš veriš um hvort leyfa eigi spilavķti eša ekki.  Žeir sem eru į móti spilavķtum óttast aš žeir sem minna mega sķn geti fariš illa vegna spilaįrįttu sinnar og jafnvel siglt heilu fjölskyldunum ķ kaf.  Žetta er sannarlega umręša sem į rétt į sér og vonandi veršur hiš snarasta fundin sanngjörn og kęrleiksrķk lausn.  

En žaš eru skelfilegri hlutir ķ gangi fyrir framan nefiš į okkur heldur en hugmyndir um spilavķti.  Enn eru lög og reglur galopin fyrir allskonar sišblindri okurlįnastarfsemi.

Gyllt og fögur įsyndum okurlįnastarfsemi er farin afstaš meš fyrirheit og lokkandi tilboš um peninga ķ vasann hvenęr sem er sólarhrings.  Žarna eru greinilega menn sem vita sķnu viti.  Menn sem safnaš hafa reynslu af śtrįsinni, menn sem kunna aš bśa til peninga, menn sem eru tilbśnir til aš bjarga žeim sem engan pening eiga og lįna žeim fram aš nęstu śtborgun. Žaš er  meira aš segja hęgt aš fį lįn viš barboršiš žegar pening skortir fyrir nęsta glasi og viš getum ekki hętt.  Er žaš ekki hughreystandi aš vita aš viš erum ekki bśnir aš tapa öllum sišleysingjunum af landi brott?    

En veltum fyrir okkur hvaš Hrašpeningar og Kredia eru aš gera meš lįnastarfsemi sinni?  Hverjir eru lķklegastir til aš žurfa į svona skyndilįnum aš halda?  Ég held aš svariš liggi ķ augum uppi.  Žaš eru einstaklingar sem eiga fįar krónur fyrir eša kunna illa aš fara meš peningana sķna.  Ķ bįšum tilvikum eru peningavandręši til stašar. 

Segjum aš ég hafi 80.000.- til nettó rįšstöfunar mįnašarlega, ég eyši peningnum allt of fljótt og fę svo lįnaša 10.000.-   Nęsta mįnuš er rįšstöfunarfé mitt oršiš 67.500.-  Žį neyšist ég til aš fį 20.000.-  lįnašar sem valda žvķ aš nęsta mįnuš hef ég 55.250.- til rįšstöfunar og verš aš fį aftur lįnaš!  Svona gengur žetta og ég er fastur ķ vķtahring lįnaokrarans. 

Af hverju aš lįna ofangreindum  einstaklingum? Jś, žetta er fólkiš sem verst er statt.  Hvaš ęttu hinir aš gera meš okurlįn?  Žetta er fólkiš sem um hver mįnašarmót er alveg aš missa tökin į fjįrmįlum sķnum og sjįlfum sér.   Žį er hęttan į aš leitaš sé frekar ķ skyndilausnir eins og hraškredit er.  Sem sagt, žetta eru einstaklingar sem aušveldara er aš ręna įn žess aš vera tekinn fyrir rįniš.  Löglegt en sišlaust rįn įn refsingar.   

Žessi okurlįnafyrirtęki lįna žér pening bara meš 25% lįntökugjaldi ķ fyrsta skiptiš.  Ef viškomandi hefur ekki greitt į 15. degi žį bętist viš 900 kr. nęsta virka dag.  Ef greišslan hefur ekki veriš framkvęmd innan 10 daga frį gjalddaga žį geta bęst viš allt aš 11.000 kr. ķ ofanį.   Hugmyndin aš lįni sem hófst meš 10.000 kr. króna skyndilįni oršin 24.400 kr. į 25. dögum.  Og hér er balliš bara aš byrja fyrir žį sem ekki geta greitt.  Viš žekkjum flest hvernig svona hlutir vefja upp į sig, aukinn kostnašur, skrįning į lista hjį Lįnstraust o.s.frv. 

Ósvķfnin viršist engan enda ętla aš taka ķ okkar brotna samfélagi, endalaust viršast menn vera tilbśnir aš stķga fram og traška į žeim sem ekki kunna aš setja mörk ķ sķnu lķfi.  Galdurinn er aš fį okkur til aš trśa aš žetta sé allt gert ķ nafni hjįlpsemi og umhyggju fyrir nįunganum.  En ķ raun er veriš aš reyna aš nį ķ žį fįu sem ekki eru nś žegar komnir į vanskilalista.   Og undirliggjandi hvötin er gręšgi og allt gert meš eigin hagsmuni ķ fyrirrśmi, įn nokkurrar hugsunar um hverjir munu verša undir.

Ętlum viš sem žjóš aš loka augunum fyrir sišferšisleysi sem nżtir sér vanmįtt žess sem oršiš hefur undir į leiš sinni gegnum lķfiš.  Ętlum viš aš haga okkur įfram eins og viš geršum fram į haustiš 2008?  Af hverju aš eyša mįlningunni į hśs žeirra sem nś žegar hafa ręnt okkur?  Af hverju ekki setja stopp į möguleikann į svona misnotkun? Er ekki kominn tķmi til aš setja lokiš į brunninn og bjarga barninu įšur en žaš dettur ofan ķ?  Veršum viš alltaf aš laga allt eftir į sbr. trega okkar til aš leggja ķ forvarnarstarf almennt?  Samfélag okkar kostar alltof mikiš vegna žess aš viš höfum ekki žolinmęši aš vera meš almennilegar forvarnir. Ķ staš žess aš byrgja brunninn veršum viš aš byggja dżr sjśkrahśs og fara kostnašarsamar leišir til lękninga.  Hugsum lengra en til fjögurra įra gott fólk og fylgjumst betur meš žeim sem eiga aš setja lög okkur til verndar og hagsbóta ekki til trafala og frelsissviptingar eins og sumir frjįlshyggjupostular viršast telja aš forvarnarstarfsemi sé.   

Tķmi hugrekkis er kominn, tķmi til aš framkvęma, tķmi kęrleika fyrir nįunganum.  Opniš augun og žiš muniš sjį! Opniš hjartaš og žiš munum upplifa og finna aš okkur er ekki sama.

Höfundar greinarinnar:

Percy B. Stefįnsson
Kjartan Pįlmason
Rįšgjafar hjį Lausninni.


Stęrsti heilbrigšisvandi 21.aldarninnar!

Mešvirkni er sjśkleiki sem tęrir upp sįl okkar. Hann hefur įhrif į allt okkar lķf, fjölskyldur okkar, börn, vini, skyldmenni; fyrirtęki okkar og frama; heilsu og andlegan žroska. Hann er hamlandi og ómešhöndlašur hefur hann eyšileggjandi įhrif į okkur sjįlf og ašra enn frekar. Mörg okkar enda ķ žeirri ašstöšu aš žurfa aš leita til annarra eftir hjįlp.

Mešvirkni: Hįttarlag žar sem manneskja tekur įbyrgš į gjöršum annarra og hjįlpar viškomandi aš foršast žaš aš takast į viš vandamįliš į beinan hįtt, gert til aš višhalda stöšugleika ķ samskiptum fjölskyldunnar. Mešvirkni byrjar sem ešlileg višbrögš viš óešlilegum ašstęšum. Skilgreining į mešvirkni: Samansafn višhorfa, višbragša og tilfinninga, sem gera lķfiš sįraukafullt. Mešvirkni einkennir žį sem eru ķ tilfinningarsambandi viš įfengissjśkling, fjįrhęttuspilara, ofįtsfķkil, glępamenn, kynlķfsfķkil, uppreisnargjarnan tįning, taugaveiklaš foreldri, annan mešvirkil eša einhver blanda af ofanskrįšu. Mešvirkur einstaklingur hefur lęrt įkvešiš hegšunarmynstur og ašlagaš sig aš žeim ašstęšum sem hann bżr viš. Meš žvķ t.d. aš taka ekki įbyrgš į įstandinu og koma sér śt śr sjśklegum ašstęšum heldur ašlagar hann sig aš žeim. Mešvirknin er ķ raun leiš til aš skilgreina sig ķ gegnum ašra.

Ef til vill kannast žś viš žessar hugsanir…

“Ef hann/hśn breyttist myndi allt vera ķ lagi.”
“Ég ręš ekki viš žennan sįrsauka, žetta fólk og žessar ašstęšur.”
“Žaš er allt mér aš kenna.”
“Ég er alltaf aš lenda ķ sömu slęmu samböndunum.”
“Ég finn fyrir tómleika og finnst ég vera tżnd/ur.”
“Hver er ég?”
“Hvaš er eiginlega aš mér?”

Einkenni mešvirkni. (Tekiš af heimasķšu Coda samtakanna www.coda.is)

Afneitun:

Ég į erfitt meš aš gera mér grein fyrir žvķ hvernig mér lķšur.
Ég geri lķtiš śr, breyti eša afneita žvķ hvernig mér lķšur.
Mér finnst ég algjörlega óeigingjarn og einaršlega helgašur velferš annarra.
Lķtil sjįlfsviršing:

Ég į erfitt meš aš taka įkvaršanir.
Ég dęmi allt sem ég hugsa, segi og geri haršlega og finnst žaš aldrei nógu gott.
Ég fer hjį mér žegar ég fę višurkenningu, hrós eša gjafir.
Ég biš ašra ekki um aš męta žörfum mķnum eša žrįm.
Ég tek įlit annarra į hugsunum mķnum, tilfinningum og hegšun fram yfir mitt eigiš.
Mér finnst ég ekki vera manneskja sem hęgt er aš elska og virša.
Undanlįtssemi:

Ég breyti gildum mķnum og heilindum til žess aš foršast höfnun eša reiši annara.
Ég er nęmur fyrir žvķ hvernig öšrum lķšur og mér lķšur eins og žeim.
Ég er fram śr hófi trśr fólki og kem mér žvķ ekki nógu fljótt śr skašlegum ašstęšum.
Ég met skošanir og tilfinningar annarra meir en mķnar eigin og er hręddur viš aš lįta įlit mitt ķ ljós ef ég er ósammįla einhverju.
Ég set įhugamįl mķn og tómstundir til hlišar til žess aš gera žaš sem ašrir vilja.
Ég sętti mig viš kynlķf žegar ég vil įst.
Stjórnsemi:

Mér finnst annaš fólk ófęrt um aš sjį um sig sjįlft.
Ég reyni aš sannfęra ašra um žaš hvaš žeim “į” aš finnast og hvernig žeim lķšur ķ „raun og veru“.
Ég fyllist gremju žegar ašrir leyfa mér ekki aš hjįlpa sér.
Ég gef öšrum rįš og leišbeiningar óspuršur.
Ég helli gjöfum og greišum yfir žį sem mér žykir vęnt um.
Ég nota kynlķf til žess aš öšlast višurkenningu.
Fólk veršur aš žurfa į mér aš halda til žess aš ég geti įtt ķ sambandi viš žaš.
Žaš sem fęr okkur til aš leita ašstošar eru įföll eins og hjónaskilnašur, sambandsslit, fangelsisvist, sjśkdómar eša sjįlfsmoršstilraun. Sum okkar eru žreytt, örvęntingarfull eša brunnin upp. Viš žrįum breytingu og žaš strax. Viš viljum losna viš eymdina. Okkur langar til aš vera įnęgš meš sjįlf okkur og lķfsfyllingu. Viš viljum heilbrigš og farsęl sambönd.
Ef žś kannast viš einhverja žessara hugsana, žį ert žś ekki ein/n. Mörg okkar höfum upplifaš mikla depurš, kvķša, örvęntingu og žunglyndi og viš höfum breytt um stefnu, leitaš hvert til annars og til ęšri mįttar – til aš öšlast andlegt heilbrigši.

Mešvirkni er sennilega stęrsta heilbrigšisvandamįl sögunnar ef marka mį Bandarķskar tölur žar sem rannsóknir sżna aš um 18% fulloršinna Bandarķkjamanna séu hįšir įfengi og ašrar tölur segja žaš aš ķ kring um hvern alkóhólista eru aš mešaltali 4 ašstandendur sem skašast aš einhverju leiti vegna įhrifa fķkilsins. Ef žetta er reiknaš beint śt žį erum viš aš tala um 72% landsmanna. En hugsanlega er žaš oršum ofaukiš allavega hér į landi žar sem sami ašstandandir er hugsanlega ķ kringum fleiri en einn alkóhólista. En žó svo aš vandamįliš sé um 45 til 50% žį er žaš algjörlega svakalegt. Hefur žś bśiš ķ lengri eša skemmri tķma meš einhverjum sem hefur įtt erfitt? Žarft žś į stušningi aš halda?

Lausnin er til stašar fyrir žig!


Mešvirkt samfélag sem žarf brįšamešferš!!!

Enn heldur hrunadansinn įfram.  Skżrsla Rannsóknarnefndar gladdi mig mikiš.  Skżr, bein og beyglulaus talar hśn til mķn į venjulegu skiljanlegu mįli.

Hélt eitt lķtiš ör smįtt augnablik aš eitthvaš hefši breyst en svo var rżnt ķ skżrsluna.  Og aušvitaš er fólk eins og žaš var hvaš ętti aš gerast į mešan žögn rķkti og allir bišu?  Svör sešlabankastjóra eru bara ešlilegt framhald af fyrri yfirlżsingum hans.  Žó er magnaš aš ašeins tveir af žremur nefndarmönnum reynast vanhęfir.  Vęnisżki er žegar einstaklingur heldur aš allt snśist ašeins um sig og sķna persónu.  Ranghugmyndir, kvķši og ótti er einkennandi fyrir vęnisjśka einstaklinga sem leyna žessu oft meš hroka og yfirlęti. 

Mér viršist sem ekki ašeins sešlabankastjóri sé haldinn žessum einkennum heldur allur sjįlfstęšisflokkurinn.  Fyrrverandi formašur Geir Haarde hljómar eins og fyrir rśmu įri sķšan og eins og hann og flokkurinn hafi bara veriš ķ löngu frķi įrin fyrir hrun!  

Morgunblašiš einblķnir aš sjįlfsögšu į įbyrgš bankanna.  En gleymir aš nęr öllu leyti hverjir undirbjuggu jaršveginn og hverjir įttu aš hafa eftirlit meš bönkunum.  Gleymir hvernig hugsaša dreifša eignarhaldiš į bönkunum fór ķ einn kjölfestueigenda og žašan ķ bara einn eiganda.  Og žaš undir žeirra umsjį sem žį voru viš völd į Alžingi og sįtu ķ rķkisstjórn.

Aš engin af nęr 150 višmęlendum Rannsóknarnefndarinnar višurkenndu įbyrgš kemur ekki į óvart. Žaš voru žau sem ekki var talaš viš sem bįru įbyrgšina eša hvaš?

Neikvęš stjórnun er žegar viš gefum okkur leyfi til aš rįša og įkveša lķf og raunveruleika annarra til aš višhalda eigin vellķšan og sjįlfstraust.  

Aš foršast raunveruleikann meš žvķ neikvęšri stjórnun og fį śtrįs fyrir lélegu sjįlfstrausti ķ valdafķkn, eyšslu, įhęttuhegšun eru leišir til aš sjį ekki raunveruleikann og foršast įbyrgš.

Allt er žetta sterk vķsbending um mešvirkni į hįu stķgi. Mešvirkur einstaklingur hefur lęrt įkvešiš hegšunarmynstur og ašlagaš sig aš žeim ašstęšum sem hann bżr viš.  Meš žvķ t.d. aš taka ekki įbyrgš į įstandinu og koma sér śt śr sjśklegum ašstęšum heldur ašlagar hann sig aš žeim.   Mešvirknin er ķ raun leiš til aš skilgreina sig ķ gegnum ašra.

Er žetta lżsing į rķkistjórnir sķšustu įratuga?  Er žetta lżsing į hegšun stjórnenda bankanna? Er žetta lżsing į hegšun okkar sem žjóš?

Mešvirkni er sjśkleiki sem tęrir upp sįl okkar. Hann hefur įhrif į allt okkar lķf, fjölskyldur okkar, börn, vini, skyldmenni; fyrirtęki okkar og frama; heilsu og andlegan žroska.  Hann er hamlandi og ómešhöndlašur hefur hann eyšileggjandi įhrif į okkur sjįlf og ašra enn frekar.

Er žetta lżsing į stöšu okkar ķ dag? Og ef svo er hvernig leitum viš lausna og finnum leišir śt śr žessu įstandi?  Hvernig finnum viš leišir til aš fara frį žessari lęršu hegšun og sameinast um nżjar farsęlar leišir?  Eitt er ljóst viš gerum žaš ekki įn žess aš taka įbyrgš į fortķš okkar og hegšun i dag.  Lęrum af fortišinni og leggjum hana til hlišar og sameinumst um nżja leiš aš ferskri hamingju.


Stżrivextir, įhrifasvęši okkar og kęrleikslķf ķ upplausn.

Vegvķsir fyrir daginn ķ dag.

Gerir žś žér grein fyrir aš allt sem žś gerir, hvernig žś lifir og hugsar, getur veriš til góšs eša ills fyrir heiminn. Hęttu aš lįta draga žig inn ķ hringišu óróa, glundroša, nišurrifs og eyšileggingar.

Byrjašu nś žegar aš einbeita žér aš dįsemdum og fegurš heimsins i kringum žig, žakkašu fyrir allt.

Blessašu alla sem žś ert ķ snertingu viš. Neitašu aš sjį žaš versta ķ fólki, atburšum eša įstandi, leitašu alltaf eftir žvķ besta. Žaš į ekkert skylt viš strśtinn sem stingur höfšinu ķ sandinn og neitar aš horfast ķ augu viš raunveruleika heimsins.

Žaš felur ašeins ķ sér aš leita skuli eftir og einbeita sér aš žvķ besta ķ öllu og öllum. Örlķtill heimur er innra meš žér, Žegar žar er frišur og jafnvęgi, kęrleikur og skilningur, alveg inn ķ dżpstu vitund ķ litla heiminum žķnum, mun žaš speglast ķ hiš ytra, ķ umhverfi žķnu.

Žegar žś nęrš žvķ ertu byrjašur aš leggja žitt af mörkum til hins vištęka heildarįstands heimsins.

Eileen Caddy.

Erum viš aš tżnast ķ ytri hlutum? Lifum viš ķ umhverfi žar sem orš og samskiptaleysi stjórna lķšan okkarog viljum viš gera eitthvaš ķ žvķ, breyta einhverju? Dżrmęt og įhrifarķk orš eru sögš og samskiptileysi hefur rķkt sem ekki veršur aftur tekiš?

Ég er oršinn ótrślega žreyttur į umręšunni, viš erum eins og inni ķ mišju hverfilbyls žar sem logn rķkir og enginn vill eša žorir aš taka skref. Žvķ viš veršum stķga inn ķ storminn og taka įkvešinn tķma ķ aš leyfa storminum aš geysa. Öšruvķsi veršur ekki nżja Ķsland byggt upp śr rśstum žessara erfišu fortķšar gęrdags okkar.

Innra meš okkur byr sannleikurinn fyrir hvert og eitt okkar. Ķ honum veršur heildar sannleikurinn stór og mektugur. Lįtum ekki alla okkar orku ķ žaš sem er utan viš okkur og utan okkar įhrifamįttar heldur leitum inn į viš ķ eigin dįsamlegu kyrrš. Hér getum viš haft įhrif og héšan śr kyršinni getum viš sameiginlega haft óendanlega stór įhrif.

Kęrleikurinn er lykillinn aš öllum lokušum dyrum. Lęrum aš nota lykilinn uns allar dyr hafa veriš opnašar. Opnum augu okkar og sjįum sameiginlega žörf okkar og svörum henni.

Höf:
Percy B. Stefįnsson


Mešvirkni ķ Skįlholti

Uppbókaš į Mešvirkninįmskeišiš ķ mars en hęgt aš skrį sig ķ nęstu nįmskeiš žar į eftir.

Dagana 22.-26. mars nk. veršur haldiš nįmskeiš ķ Skįlholti fyrir žį sem vilja takast į viš mešvikni ķ lķfi sķnu.

Leišbeinendur į nįmskeišinu eru séra Anna Sigrķšur Pįlsdóttir prestur ķ Dómkirkjunni, Margrét Scheving félagsrįšgjafi, Kjartan Pįlmason gušfręšingur og rįšgjafi og Percy B. Stefįnsson rįšgjafi.

Nįmskeišiš hefst į hįdegi į mįnudegi og žvķ lżkur um kaffileitiš į föstudegi. Hįmarksfjöldi žįtttakenda er 18 manns og er žetta ķ annaš sinn sem nįmskeiš er haldiš hér į landi en Sr. Anna Sigrķšur hefur haldiš sambęrilegt nįmskeiš ķ Svķžjóš sķšastlišin 16. įr.

Fyrsta mešvirkninįmskeišiš var haldiš ķ nóvember 2009 og komust fęrri aš en vildu.
Nįmseišiš sem haldiš veršu 22. mars er nś žegar uppbókaš og er nś žegar hafin skrįning į nęstu nįmskeiš sem haldin verša 16.-20. įgśst og 8.- 12. nóvember į žvķ herrans įri 2010. Hęgt er aš skrį sig į www.skalholt.is meš žvķ aš vķsa til žess nįmskeišs sem žiš hafiš įhuga į ķ skilabošadįlkinum ķ skrįningarforminu.

Aš auki vil ég minna į aš vikuleg hópavinna fyrir žį sem vilja vinna ķ mešvirkninni sinni eru ķ fullum gangi. Skrįning žį hópar er į slóš: http://www.lausnin.is/index.php?categoryid=5

Bestu kvešjur,

Kjartan Pįlmson
Rįšgjafi Lausnarinnar


Alvarlegur og falinn heilbrigšisvandi

Mešvirkni hefur įhrif į allt lķf okkar. En engin talar um mešvirkni. Engin vill opna augun og sjį “lķfiš” og sjį hvernig mešvirkni heftir jafnvel eigiš lķf. Ómešvitaš stundum mešvitaš er allt gert til aš višhalda “stöšugleika” žaš mį ekkert breytast.

En hvaš kostar žaš okkur aš halda óbreyttri stefnu sama hvaš gerist og hvert stefnir? Hvaš kostar aš vera sjón- og heyrnarlaus til aš foršast eigin tilfinningar? Er nśverandi įstand į Ķslandi tilkomiš vegna mešvirkni?
Eitt einkenni mešvirkni er “Ég breyti gildum mķnum og heilindum til žess aš foršast höfnun eša reiši annarra.” Kannast einhver viš žessa fullyršingu? Og ef svo er, hver vill standa upp og segja aš žaš er “bleikur fķll” ķ stofunni? Hvort sem stofan er heima, ķ vinnunni į stjórnarheimilinu eša Alžingi?

Įfengis og vķmuefnaneysla er įn efa eitt stęrsta heilbrigšisvandamįl okkar Ķslendinga. Samantekt Hagstofunnar sżnir aš žaš megi įętla aš rśmlega einn einstaklingur lįtist ķ viku hverri af völdum beinnar eša óbeinnar neyslu. Annaš sem er ekki sķšur alvarlegt er aš samkvęmt Bandarķskum tölum žį er um 18% Bandarķkjamanna 12 įra og eldri sem drekka óhóflega. Enn ašrar tölur segja aš ķ kring um hvern alkóhólista séu aš mešaltali fjórir ašstandendur sem skašast aš einhverju leiti af fķklinum. Ef žessar tölur eru yfirfęršar į Ķslenskan veruleika žį erum viš aš tala um rśmlega 70% hlutfall ašstandanda/mešvirkra hér į landi. Ef žetta er raunin žį er stęrri hluti žjóšarinnar haldinn mešvirkni į einhverju stķgi. Sannleikann getum viš sjįlf séš ef viš lķtum ķ eigin barm og kringum okkur. Hvar sem er heima, ķ vinnu, hjį vinum og fleiri stöšum!

Hver kannast ekki viš eitthvaš af eftirfarandi lżsingum:
• Mér finnst ég algjörlega óeigingjarn og einaršlega helgašur velferš
annarra.
• Ég er fram śr hófi trśr fólki og kem mér žvķ ekki nógu fljótt śr skašlegum
ašstęšum.
• Ég gef öšrum rįš og leišbeiningar óspuršur.
• Ég į erfitt meš aš taka įkvaršanir.

Mešvirkni er sjśkdómur sem tęrir upp sįl okkar. Hann hefur įhrif į allt okkar lķf, fjölskyldur okkar, börn, vini, skyldmenni, fyrirtęki,frama, heilsu og andlegan žroska. Hann er hamlandi og ómešhöndlašur hefur hann eyšileggjandi įhrif į okkur sjįlf og ašra enn frekar. Mörg okkar enda ķ žeirri ašstöšu aš žurfa aš leita til annarra eftir hjįlp. Mešvirkni, tęrir sįlina oft įn žess aš viš sjįum žaš sjįlf. Mešvirkni er hįttarlag žar sem manneskja tekur įbyrgš į gjöršum annarra og hjįlpar viškomandi aš foršast žaš aš takast į viš vandamįliš į beinan hįtt, gert til aš višhalda stöšugleika ķ samskiptum fjölskyldunnar. Mešvirkni byrjar sem ešlileg višbrögš viš óešlilegum ašstęšum. Ķ mešvirkni missum viš af eigin lifi, lifum fyrir ašra og hvaš žeim finnst um okkur. Viš lifum ķ stöšugri skömm og sektarkennd.

Engin mešferš er til į Ķslandi fyrir mešvirka einstaklinga. Langtķma eftirfylgni og stušning vantar. Opinber viškenning į mešvirkni sem skašandi og eyšileggjandi hegšun fyrir einstaklinga, fjölskyldur og žjóš vantar. Viš erum innķ mišju hvirfilbylsins og sjįum ekki eyšilegginguna utan viš okkur.

Viš sjįum ekki aš mešvirkni er stęrsta heilbrigšisvandamįl Ķslensks samfélags ķ dag og enginn žorir aš višurkenna žaš žvķ žį žarf viškomandi aš horfa ķ eigin barm.

Viš viljum ekki sjį žį sem žurfa og vilja žiggja žessa hjįlp. Žeir hafa ķ fį hśs aš vernda. Žvķ óttinn hjį žeim sem hafa völdin, óttinn viš aš lķta ķ eigin barm og višurkenna aš viš erum öll mannleg meš kosti og galla eins og ašrir erum ekki meiri eša minni. Óttinn viš aš missa grķmuna, missa hina ķmyndušu fullkomnun er svo mikill aš žeir velja aš sjį ekki žann grķšarstóra vanda sem heltekur samfélagiš okkar. Vandinn er įn nokkurs vafa grķšarlega stór og til aš sporna viš honum žarf fyrst og fremst aš višurkenna vandann. Viš žurfum aš vera tilbśin aš skoša okkur sjįlf, vera tilbśin ķ aš laga žį bresti sem hį okkur hvert og eitt. Engin er mikilvęgastur, engin skošun réttari en önnur ašeins sameiginlegir hagsmunir og löngun ķ gott lķf getur leitt okkur įfram.

Mikilvęgt er aš viš spyrjum okkur eftirfarandi spurninga.
Er lķfiš ekki til žess aš lifa žvķ lifandi og ķ hamingjusemi? Vantar eitthvaš upp į žaš hjį mér? Hvaš get ég gert til aš breyta nśverandi įstandi mķnu og samfélagsins?

Grein birtist ķ Morgunblašinu 16.des 2009
Höfundar:
Kjartan Pįlmason
Percy B. Stefįnsson


Nęsta sķša »

Efni frá

Lausnin baráttusamtök gegn meðvirkni
Lausnin baráttusamtök gegn meðvirkni

Lausnin er grasrótarsamtök sem hefur það að markmiði að berjast gegn meðvirkni og þeim afleingum sem sá sjúkleiki veldur einstaklingum, s.s. hinum ýmsu fíknum, vanlíðan, lágu sjálfsmati, skömm og sektarkennd o.s.frv.

Höfundar greina:

Kjartan Pálmason
Percy B. Stefánsson

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (29.3.): 0
  • Sl. sólarhring:
  • Sl. viku:
  • Frį upphafi: 0

Annaš

  • Innlit ķ dag: 0
  • Innlit sl. viku:
  • Gestir ķ dag: 0
  • IP-tölur ķ dag: 0

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband